بسیج واینده پوهی

بسبج وآینده پژوهی

مقدمه

اولین تصوری که از اصطلاح «آینده پژوهی» در ذهن پدید می آید و خواننده گرامی را به پیش بینی وضع آینده، آینده سازی و آینده پژوهی معطوف می کند. تصور بعدی، اصطلاحاتی نظیر فراسوی، چشم انداز، آرمان خواهی و مطلوبیت است که ارتباط منطقی و گاه بسیار نزدیکی با تصورات اولیه دارد.

پیش بینی وضعیت آینده، کوششی است که از چند دهه قبل تاکنون مورد علاقه دانشمندان رشته های مختلف قرار گرفته است؛ زیرا همه می خواهند بدانند مطلوب چیست و چگونه می‌توان به آن دست یافت ؟ برای همین است که هر کس در زندگی وضعیتی را رسم می‌کند تا در آینده به آن برسد. این نکته هم در زندگی فردی و خانوادگی کاربرد دارد و هم در زندگی اجتماعی و سازمانی مورد توجه افراد یک گروه قرار می گیرد. آینده پژوهی به ما کمک می کند تا تهدیدات و آسیبهای احتمالی آینده را بشناسیم و از آن احتراز کنیم و از فرصتهای پیش رو استقبال و استفاده نمائیم.

بسیج و آینده پژوهی

برای ورود به آیندة بسیج، مناسب است اشاره ای به تکوین و سیر گذشته بسیج شود و از نوع مطالعه روند گرایی به آینده بسیج، نظری داشته باشیم.

نگاه امام خمینی (ره) به بسیج، نگاه آینده سازی است؛ زیرا در دوران ظلمت و سیاهی و در سرزمین غربت و در جمع محدودی از یاران خود ایدة تأسیس بسیج را در اندیشه انقلابی خود مستقر می کند. با ورود به ایران و در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، بر این مطلب تأکید می ورزد و در فرصت کوتاه به دست آمده از تهدید عینی، (ورود ناوگان آمریکا به آبهای خلیج فارس) دستور تشکیل آن را صادر می کند که با اقبال عمومی جوانان روبرومی‌شود.

دهه اول عمر بسیج، دهة تولید فرهنگ و تفکر بسیجی بود که در مدت جنگ هشت ساله تکوین یافت. نبود چشم انداز بسیج در دوره زمانی پس از جنگ که الزاماً می بایست در دوره جنگ پیش بینی می شد، موجب گردید با پذیرش قطعنامه 598 و اعلام آتش بس، فضای روانی – اجتماعی جامعة پس از جنگ، ضرورت بسیج را به خوبی احساس نکند. در نتیجه دوره گذار بسیج، دوره ای طولانی (حدود نیم دهه) را سپری کرد. آینده پژوهی واقع بینانة مقام معظم رهبری باعث شد در نیمه بعدی دهه دوم (73 الی 77)، استراتژی نظامی را رها ساخته و بسیج اجتماعی را به عنوان استراتژی حاکم و مطلوب رواج دهد. (سیرتکوین بسیج، 1381).

با نگاه به گذشتة بسیج، ضرورت آینده پژوهی بسیج روشن می شود. حقیقت این است آنچه در نیمه دوم دهه دوم و نیمه اول دهه سوم در بسیج ایران اتفاق افتاد، رویکرد نظری بسیج را به چالش کشید و با اندیشه ای نو در آستانه قالب دهی به بسیج جدید است.

آینده پژوهی بسیج باید بتواند مبانی نظری اندیشه نوین بسیج را که در ایران رخ داده است، تقویت نماید و با پایانه های استوار، در تولید علم نوین به موفقیت دست یابد. همچنین باید نیازهای امروز و فردای جوامع را درک و چشم انداز دهه آینده یا دو دهه آینده را حقیقت یابانه ترسیم کند.

آینده پژوهی باید با استفاده از چشم انداز بیست ساله کشور، بتواند جامعه را با خود همراه و فرهنگ و تفکر بسیجی را در روح جامعة ایران حاکم کند. بدیهی است که با انجام تحقیقات کاربردی و طرحهای پژوهشی نمی توان برای حل مسأله و یا رفع مشکل اقدام کرد، بلکه باید به دو طریق مؤثر، «تعیین استراتژی تحقیقات بنیادی و کار ویژه آن در بسیج و «اهمیت دادن به تحقیقات آینده پژوهی» اقدام نمود.

بسیج آینده، بسیج فرهنگی است. منظور از بسیج فرهنگی این است که : فرهنگ و تفکر بسیجی، که از دوران دفاع مقدس شکل یافته است، به صورت امروزین (روز آمد) جایگزین فرهنگ عمومی کشور شود. بسیج فرهنگی غیر از فعالیتهای فرهنگی است که از سوی نیروی مقاومت صورت می گیرد. (خانی، 1382، صفحه 142)؛ زیرا بسیج نظامی و بسیج امنیتی جزء بسیج اصغر و حضور در عرصه فرهنگ و معارف اسلامی بسیج اکبر است. با این بیان معلوم می شود که بسیج فرهنگی بالاتر و با ارزشتر از بسیج نظامی است؛ زیرا بسط فرهنگ اسلامی در قالب بسیج، موجب صیانت فرهنگی جامعه از همه فرهنگهای بیگانه و مادی گرایانه جدید است. انتشار فرهنگ اسلامی و احیای ارزشهای اسلامی فراموش شده در انقلاب اسلامی، پدیده نو و مبارکی است که بسیج نیز در این جهت کارآیی و آثار چشمگیری دارد. (مطالعه و تدوین نقش بسیج دانشجویی در دانشگاهها، 1377 صفحه 90).

برخی از موضوعات پژوهشهای آینده شناسی بسیج که در شکل دهی «بسیج فردا» مؤثر هستند، عبارتند از :

1- بسیج و آموزش تفکر انتقادی؛ 2- بسیج و الگوسازی؛ 3- بسیج و نخبه سالاری؛ 4- بسیج و اقـدام پـژوهـشی؛ 5- بسیـج و اثر بخشی؛ 6- بسیج و آسیبها؛ 7- بسیج و نبرد نامتقارن؛ 8- بسیج و تولید علم؛ 9- بسیج و ارزشها؛ 10- بسیج و نظارت اجتماعی؛ 11- بسیج و هویت؛ 12- بسیج و کارآفرینی؛ 13- بسیج و شخصیت زن؛ 14- بسیج و سیمای حجاب؛ 15- بسیج و پرسشگری؛ 16- بسیج و چشم انداز 20 ساله؛

[ بازدید : 70 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما : ]